Trong những bài tập hóa học có rất nhiều câu hỏi tương quan tới chất lưỡng tính. Vậy cách nào để bạn phân biệt và nhận ra những chất lưỡng tính trong câu hỏi thi trắc nghiệm thì cùng GiaiNgo tìm hiểu và khám phá ngay nhé .
Trong lĩnh vực hóa sinh, việc nhận biết các chất rất quan trọng. Đặc biệt, phổ biến trong đời sống cũng như công nghiệp là các chất lưỡng tính. Cùng GiaiNgo tìm hiểu các chất này thông qua bài viết chi tiết bên dưới nhé.
Bạn đang đọc: Chất lưỡng tính là gì? Phân loại các chất lưỡng tính
Chất lưỡng tính là gì?
Chất lưỡng tính là gì?
Chất lưỡng tính là chất vừa có tính axit, vừa có tính bazơ. Trong đó, axit là chất nhường proton và bazơ là chất nhận proton. Phản ứng giữa axit và bazơ là phản ứng hóa học trong đó có sự cho và nhận proton .
Chất lưỡng tính phải thỏa mãn nhu cầu hai đặc thù sau đó là có phản ứng axit – bazo với một axit. Đồng thời có phản ứng axit – bazơ với một bazơ .
Chất có tính chất lưỡng tính là gì?
Chất có đặc thù lưỡng tính là chất có biểu lộ đặc thù axit hoặc đặc thù bazơ. Chất có đặc thù lưỡng tính tạo ra muối khi tính năng với axit cũng như khi tính năng với bazơ .
Chất có tính lưỡng tính khi tính năng với axit hoặc bazơ gây ra phản ứng trung hòa. Nhưng nhiều loại hợp chất khi công dụng với axit hoặc bazơ không gây ra phản ứng trung hòa. Đa số những muối công dụng với axit tạo ra muối và axit. Hoặc muối công dụng với bazơ tạo thành muối và bazơ .
Chất không có tính chất lưỡng tính là gì?
Chất không có đặc thù lưỡng tính là chất không có năng lực công dụng với dung dịch axit và bazơ. Theo thuyết điện li thì chất không có tính lưỡng tính là chất trong nước không hề phân li theo cả kiểu axit và kiểu bazơ .
Theo thuyết Bronsted thì chất không có tính lưỡng tính là những chất vừa không có năng lực cho proton H +, vừa không có năng lực nhận proton H + .
Phân loại chất lưỡng tính
Hidroxit lưỡng tính
Hidroxit lưỡng tính là hidro khi tan trong nước vừa hoàn toàn có thể phân li như axit vừa hoàn toàn có thể phân li như bazơ. Ví dụ Zn ( OH ) 2 là hidroxit lưỡng tính. Để biểu lộ tính lưỡng tính của Zn ( OH ) 2 người ta thường viết nó dưới dạng H2ZnO2 .
Các hidroxit lưỡng tính thường gặp là Zn ( OH ) 2, Al ( OH ) 3, Sn ( OH ) 2, Pb ( OH ) 2. Các chất này ít tan trong nước và lực axit, lực bazơ đều yếu .
Oxit lưỡng tính
Oxit lưỡng tính gồm có những oxit ứng với những hidroxit như Al2O3, ZnO, Cr2O3. Chất Cr2O3 chỉ tan trong NaOH đặc, nóng .
Phương trình hóa học minh họa :
- Al2O3 + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2O
- Al2O3 + 2NaOH → H2O + 2NaAlO2 (natri aluminat)
- ZnO + 2HCl → ZnCl2 + H2O
- ZnO + 2NaOH → Na2ZnO2 + H2O
Oxit lưỡng tính là những oxit vừa tính năng với dung dịch axit, vừa công dụng với dung dịch bazơ .
Muối axit của axit yếu
Muối axit của axit yếu gồm có NaHCO3, KHS, NaH2PO4, Na2HPO4, KHSO3, … Các chất này khi tính năng với HCl và NaOH sẽ cho ra những phản ứng hóa học khác nhau .
Cụ thể :
Tác dụng với HCl
HCO3 – + H + → H2O + CO2
HSO3- + H+→ H2O + SO2
HS − + H + → H2S
Tác dụng với NaOH
HCO3 – + OH − → CO32 – + H2O
HSO3 – + OH − → SO32 – + H2O
HS − + OH − → S2 − + H2O
Muối của axit yếu và bazo yếu
Muối của axit yếu và bazơ yếu nổi bật là ( NH4 ) 2CO3, CH3COONH4, CH3COONH3 − CH3. Khi công dụng với HCl sẽ cho ra phương trình hóa học ( NH4 ) 2RO3 + 2HC l → 2NH4 Cl + H2O + RO2 ( với R là C, S ) và ( NH4 ) 2S + 2HC l → 2NH4 Cl + H2S
Khi công dụng với NaOH sẽ cho ra phương trình hóa học là NH4 + + OH − → NH3 + H2O. Kim loại Al, Zn, Be, Sn, Pb không phải chất lưỡng tính nhưng cũng tính năng được với cả axit và dung dịch bazơ .
Các loại khác
Ngoài oxit lưỡng tính, muối axit của axit yếu và muối của axit yếu và bazơ yếu thì amino axit và một số ít muối của amino axit cũng là chất lưỡng tính .
Amino axit vừa có tính bazơ ( do nhóm NH2 ), vừa có tính axit ( do nhóm COOH ). Amino axit tính năng với dung dịch axit sẽ cho ra phương trình ( NH2 ) xR ( COOH ) y + xHCl → ( ClNH3 ) xR ( COOH ) y
Khi amino axit tính năng với dung dịch bazơ sẽ cho ra phương trình hóa học là ( NH2 ) xR ( COOH ) y + yNaOH → ( NH2 ) xR ( COONa ) y + yH2O .
Câu hỏi liên quan về chất lưỡng tính
Có bao nhiêu chất lưỡng tính?
Có 5 chất lưỡng tính đó là hidroxit lưỡng tính, oxit lưỡng tính, muối axit của axit yếu, muối của axit yếu và bazơ yếu. Các loại khác như amino axit, một số ít muối của amino axit, …
Nước có phải là chất lưỡng tính không?
Nước là một chất lưỡng tính và hoàn toàn có thể phản ứng như một oxit axit hoặc một oxit bazơ. Khi nước phản ứng sẽ tạo ra dung dịch axit hay bazơ tương ứng. Khi phản ứng với một axit mạnh hơn ví dụ như HCl thì nước phản ứng như một chất kiềm .
Phương trình hóa học của nước và HCL là HCl + H2O ↔ H3O + + Cl -. Khi nước phản ứng với amoniac thì nước lại phản ứng như một axit với phương trình NH3 + H2O ↔ NH4 + + OH – .
NaHCO3 có phải là chất lưỡng tính không?
NaHCO3 là chất lưỡng tính vì NaHCO3 hoàn toàn có thể tính năng với những axit mạnh hơn. Đặc biệt là HCl gây giải phóng khí CO2. Chính cho nên vì thế, NaHCO3 cũng bộc lộ tính bazơ và đặc thù bazơ của hợp chất thường chiếm lợi thế hơn so với tính axit .
NaHCO3 là công thức hóa học của natri bicacbonat. Chất này có tên gọi khác là natri hidrocacbonat. Thực tế, NaHCO3 được sử dụng rất thông dụng trong đời sống với nhiều tên gọi khác như như bread soda, bicarbonate of soda hay baking soda .
Al2O3 có phải là chất lưỡng tính không?
Al2O3 là chất lưỡng tính vì Al2O3 là oxit bazơ khi tính năng với axit mạnh sẽ tạo ra muối và nước. Al2O3 là chất rắn màu trắng, không tan trong nước, rất bền, nóng chảy ở 20500C .
NaAlO2 có phải là chất lưỡng tính không?
NaAlO2 là chất lưỡng tính. NaAlO2 còn có những tên gọi khác như Natri aluminium oxide, Natri meta aluminate, Aluminate, Sodium, ..
NaAlO2 có tính ứng dụng cao trong đời sống và sản xuất như giải quyết và xử lý nước trong hồ bơi. Đồng thời, NaAlO2 được dùng trong công nghiệp sản xuất gạch chịu lửa, sản xuất alumina, là chất trung gian trong sản xuất những zeolit .
Trên đây là những thông tin chi tiết cụ thể về chất lưỡng tính mà GiaiNgo muốn san sẻ đến những bạn. Mong rằng sẽ giúp bạn có thêm nhiều kỹ năng và kiến thức về hóa học, đặc biệt quan trọng là phân biệt những chất lưỡng tính. Bên cạnh đó đừng quên theo dõi những bài viết mới từ phân mục Là gì nhé .
