Mỗi người trong chúng ta ai cũng có riêng cho mình 1 họ tên để nhận biết nguồn gốc và họ hàng trong cùng 1 gia đình với nhau. Cái tên của đứa trẻ chính là những tâm tư, mong muốn mà cha mẹ gửi gắm vào đó. Trong khi họ lại chính là sự nhận dạng huyết thống và nguồn gốc tổ tiên của đứa trẻ. Chúng ta đã nghe nhiều những họ Nguyễn, Trần, Lê và thi thoảng cũng nghe những họ rất lạ. Đó là 1 điều dễ hiểu bởi nước rất đa dân tộc với hơn 54 người anh em khác nhau. Vậy thì Việt Nam có tổng cộng bao nhiêu họ và đâu là những họ hiếm ở Việt Nam? Hãy cùng The Coth khám phá qua bài viết về họ tên người Việt bên dưới nhé!
I. Họ tên là gì?
Ngay từ khi còn trong bụng mẹ, những đứa trẻ đã được nghĩ cho rất nhiều cái tên thật hay và ý nghĩa. Vậy nên khi đứa trẻ chào đời, chỉ cần chấp bút làm giấy khai sinh là xong. Cái tên thì có muôn tâm tình và mong muốn của đấng sinh thành gửi gắm vào đó. Nào là mong đứa trẻ sau này trở thành con người thiện lượng, thành đạt, sung túc. Miền quê thì lại có quan niệm đặt tên con cái càng “xấu” càng “dễ nuôi”. Vậy nên mấy cái tên Tí, Tèo, Nở, Lệ,… là những cái tên thường thấy.
Khác với tên, họ của đứa trẻ sẽ được đặt theo họ của người cha. Họ lại không phải là yếu tố mà chúng ta có thể tự ý sáng tạo nên được. Ví dụ cha họ Nguyễn thì con sẽ họ Nguyễn, cha họ Lê thì con họ Lê.
1.1 Cấu trúc họ tên của người Việt
Cấu trúc đầy đủ về danh tính 1 con người sẽ bao gồm cả họ và tên. Ở các quốc gia châu Âu, tên sẽ đứng trước họ, còn ở châu Á thì ngược lại. Cấu trúc họ tên thường thấy ở nước ta chính là Họ + Tên Đệm + Tên chính. Con gái sẽ thường lót chữ Thị, Ngọc con trai thì lót chữ Văn hoặc Hữu. Đó là lý do ta thường nghe “Nguyễn Văn A”, “Nguyễn Thị B” ở khắp nơi. Dòng họ sẽ là căn cứ để nói lên người cùng huyết thống, cùng tổ tiên. Đôi khi tên đệm cũng được bỏ qua và họ tên chỉ rút ngắn còn 2 từ.
II. Việt Nam có bao nhiêu họ?
Theo thống kê mới nhất trong cuốn Họ và tên người Việt Nam thì nước ta có khoảng 1023 họ, trong đó họ của người Kinh chiếm khoảng 300 họ, còn lại là họ của các dân tộc bản địa thiểu số và một số họ hiếm bắt nguồn từ Trung Quốc.
Sở dĩ có sự đa dạng về họ như vậy là bởi Việt Nam đã có sự giao thoa văn hóa đáng kể. Nó gồm các họ của người dân tộc bản địa và các dân tộc thiểu số khác sống trên lãnh thổ đất nước Việt Nam. Việt Nam tuy nằm ở khu vực Đông Dương, nhưng phía Bắc của Việt Nam lại là Trung Quốc. Việt Nam vì thế nằm trong vùng văn hóa Đông Á nên khác với các người anh em Đông Dương khác, Việt Nam chịu nhiều ảnh hưởng từ văn hóa Trung Quốc cho nên họ người Việt cũng vậy. Các họ phổ biến ở Việt Nam đa số đều gắn với 1 cột mốc lịch sử quan trọng.
III. Họ phổ biến nhất ở Việt Nam
Việt Nam có tới hơn 10034 họ khác nhau là vậy, duy chỉ 13 họ phổ biến nhất bao gồm:
Họ Nguyễn (39%) , họ Trần 11% , họ Lê có 10%, họ Phạm 7%, họ Hoàng (Huỳnh) 5%. Các họ phổ biến còn lại là: Phan, Vũ (Võ), Đặng, Bùi, Đỗ, Hồ, Ngô, Dương, Lý.
Hầu hết những họ phổ biến ở Việt Nam đều liên quan đến các triều đại phong kiến Việt Nam. Họ phổ biến nhất của người Kinh và của toàn bộ người Việt Nam chính là họ Nguyễn. Một thống kê vào năm 2005 cho thấy có tới khoảng 38% dân số Việt Nam mang họ Nguyễn. Đây cũng là điều dễ hiểu bởi, triều đại nhà Nguyễn chính là triều đại cuối cùng của phong kiến Việt Nam.
Tương tự, các họ Trần, Lê, Lý cũng phổ biến bởi đó là họ của các vị hoàng tộc từng cai trị Việt Nam. Đó là triều đại nhà Trần, Tiền Lê – Hậu Lê và nhà Lý.
IV. Nguồn gốc của những họ hiếm ở Việt Nam này?
4.1 Nguồn gốc họ nói chung
Theo một số chuyên gia, họ của người Việt xuất hiện vào năm 2592 TCN. Khi mà vua Phục Hy ở Trung Quốc quy định tất cả các dân điều phải có đẩy đủ họ và tên. Những ai cùng họ 3 đời thì không được lấy nhau, vậy nên họ đã ra đời từ đó. Người Việt Nam do ở gần biên giới và chịu ảnh hưởng văn hóa của người Hoa nhiều năm nên đã dần có những họ giống với người Hoa.
4.2 Nguồn gốc họ ở Việt Nam
Họ ở Việt Nam được cho là xuất hiện từ đời Vua Hùng, chính vua An Dương Vương đã đặt họ cho dân tộc ta. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng quan điểm này là sai. Bởi, lúc này Việt Nam vẫn còn tồn tại chế độ mẫu hệ nên sẽ không có họ. Ngay cả Vua Hùng cũng không hề có họ rõ ràng.
Vậy nên, họ trong tên của người Việt Nam được tin là xuất hiện sớm nhất vào thời kì đầu Công Nguyên. Trải qua khá nhiều năm, khi mà các cuộc hôn nhân dị tộc Việt – Hán ngày càng nhiều, với ý định đồng hóa của người Hán muốn người Việt theo chế độ phụ hệ, trong đó tất yếu sẽ có việc đặt họ tên cho con cháu của mình. Tiêu biểu như Lý Bí, cha của ông là trưởng bộ lạc tên Lý Toàn, có nguồn gốc ở phía Nam Trung Quốc, bản thân Lý Bí lúc này là hậu duệ đời thứ 7. Mẹ Lý Bí là bà Lê Thị Oánh người Thanh Hóa, vậy nên lúc này, các họ ở Việt Nam có thể đã xuất hiện một cách chính thức.
Ngoài ra, theo nhiều nguồn khác, các dân tộc thiểu số (sắc tộc) bản địa ở Việt Nam, thường có họ bắt nguồn từ tín ngưỡng thờ vật tổ (tô-tem).
V. Đâu là những họ hiếm ở Việt Nam?
Như đã nêu phía trên, có tới 90% người Việt Nam mang những họ phổ biến như Nguyễn, Lê. Vậy chính xác là 10% họ còn lại là những họ hiếm ở Việt Nam. Tiêu biểu phải kể đế các họ Thạch, Phùng, Vi, Nông, Xa, Uông, Khâu… Đa phần các họ hiếm này đều có nguồn gốc từ Trung Quốc. Và chúng ta thi thoảng sẽ nghe thấy những họ này từ những người Hoa hoặc những người sống ở vùng núi.
Lời kết
Trên đây, The Coth đã cùng bạn tìm hiểu qua những họ hiếm ở Việt Nam. Cũng như là nguồn gốc và cách đặt tên của người Việt Nam. The Coth hy vọng rằng đây là 1 bài viết hữu ích với bạn. Nếu bạn còn biết các họ hiếm nào của nước ta thì đừng ngần ngại mà hãy để lại bình luận bên dưới cho The Coth biết với nhé!
Xem thêm: Lịch sử dòng họ Việt Nam phổ biến xưa và nay
Chia sẽ bài viết
